Phân biệt khái niệm về hàng giả, hàng nhái theo quy định của pháp luật?

Về khái niệm hàng giả theo quy định tại khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, “hàng giả” gồm:

a) Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký;

b) Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa;

c) Thuốc giả theo quy định tại khoản 33 Điều 2 của Luật Dược năm 2016 và dược liệu giả theo quy định tại khoản 34 Điều 2 của Luật Dược năm 2016;

d) Thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật không có hoạt chất; không có đủ loại hoạt chất đã đăng ký; có hoạt chất khác với hoạt chất ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa; có ít nhất một trong các hàm lượng hoạt chất chỉ đạt từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng;

đ) Hàng hóa có nhãn hàng hóa hoặc bao bì hàng hóa ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hóa; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch của hàng hóa hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác; giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa hoặc nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hóa;

e) Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả.

Chi cục QLTT Nghệ An phối hợp với lực lượng Công an kiểm tra, xử lý hàng giả mạo nhãn hiệu giày ADIDAS

Theo quy định tại khoản 8 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP:

“Tem, nhãn, bao bì hàng hóa giả” gồm đề can, nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa, các loại tem chất lượng, dấu chất lượng, tem truy xuất nguồn gốc, phiếu bảo hành, niêm màng co hàng hóa hoặc vật phẩm khác của tổ chức, cá nhân kinh doanh có chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân khác; giả mạo tên thương mại, tên thương phẩm, mã số mã vạch, mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố của hàng hóa hoặc bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác.

Bên cạnh đó Hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ theo quy định tại Điều 213 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, được sửa đổi tại khoản 79 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 (Có hiệu lực từ ngày 01/01/2023), gồm:

1. Hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ theo quy định của Luật này bao gồm hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, hàng hóa giả mạo chỉ dẫn địa lý, hàng hóa sao chép lậu quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều này.

2. Hàng hóa giả mạo nhãn hiệu là hàng hóa, bao bì của hàng hóa có gắn nhãn hiệu hoặc dấu hiệu hoặc tem, nhãn có chứa các dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức khó phân biệt với nhãn hiệu đang được bảo hộ dùng cho chính mặt hàng đó mà không được phép của chủ sở hữu nhãn hiệu.

3. Hàng hóa giả mạo chỉ dẫn địa lý là hàng hóa, bao bì của hàng hóa có gắn dấu hiệu hoặc tem, nhãn có chứa các dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức khó phân biệt với chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ dùng cho chính mặt hàng đó và việc gắn dấu hiệu này được thực hiện bởi tổ chức, cá nhân không có quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý theo quy định tại khoản 4 Điều 121 của Luật này hoặc theo pháp luật của nước xuất xứ của chỉ dẫn địa lý đó.

4. Hàng hóa sao chép lậu là bản sao được sản xuất mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả hoặc chủ sở hữu quyền liên quan.

Bởi mức độ vi phạm và ảnh hưởng của mỗi loại hàng giả là rất khác nhau nên chế tài áp dụng xử phạt theo quy định của Luật, Nghị định cũng sẽ có sự điều chỉnh linh hoạt tương ứng. Vi phạm về hàng giả nếu chỉ dừng lại trong một mức độ, một mặt hàng, lĩnh vực nào đó có thể sẽ chỉ bị xử lý vi phạm hành chính, buộc tiêu hủy hàng hóa vi phạm đơn thuần tuy nhiên nếu vi phạm về hàng giả mà gây ra hậu quả nghiêm trọng, vượt quá trị giá khung hàng hóa vi phạm cho phép hoặc gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người thì sẽ có thể bị khởi tố vụ án hình sự. Do đó trong thực tiễn đấu tranh, từ những dấu hiệu về hàng hóa giả mạo ban đầu, người thực thi công vụ cần phải có sự nghiên cứu, xem xét đánh giá một cách cẩn thận, tổng thể các quy định về các loại hàng giả ở trên để xác định và áp dụng đúng vi phạm tránh bỏ lọt người, lọt tội; trường hợp cần thiết thì tham khảo ý kiến của các cơ quan chuyên môn, Cục Sở hữu trí tuệ … liên hệ với các Công ty đại diện chủ thể quyền để phối hợp làm việc, trưng cầu giám định, kiểm nghiệm để có kết luận chính xác nhất.

Ngoài khái niệm về “hàng giả” đã được giải thích ở trên, trên thực tế còn xuất hiện một khái niệm khác thường đi kèm với tên gọi là “hàng nhái” được hiểu dùng để chỉ một sản phẩm nào đó, đang lưu thông trên thị trường mà không chính thống, “sao chép” lại các sản phẩm bản quyền của các nhà sản xuất, kinh doanh chân chính đã thiết kế, chế tạo ra mà không được phép của họ. Và cũng theo nghiên cứu thì trong các quy định pháp luật hiện nay chưa có giải thích từ ngữ, đưa ra định nghĩa về khái niệm này do đó chúng ta chỉ sử dụng khái niệm “hàng nhái” trong những văn bản mang tính chất tham khảo, chứ không được đưa vào trong các văn bản pháp lý đòi hỏi độ chính xác cao.

Trên đây là một số trao đổi theo các quy định pháp luật hiện hành có liên quan đến khái niệm Hàng giả, hàng nhái; cách phân biệt và sử dụng thế nào cho hợp lý, tránh nhầm lẫn Hàng giả, hàng nhái.